Uitzonderlijk mooi weer

Het heeft veel te lange geduurd, maar vandaag mocht de molen weer draaien. Op 1 november en met een prachtig zonnetje op de stelling. Het mooie weer en de hoge temperatuur voor de tijd van het jaar heeft ook zijn nadeel - er is weinig wind. Maar ja, je kan niet alles hebben. De deuren op de stelling losgegooid en de boel maar eens flink laten "doorwaaien". Voor wat mogelijk was. Wanneer er zo lang, alweer 3,5 maanden, niet is gedraaid moet je scherp zijn op alle veranderingen en mogelijke problemen of probleempjes. Eerst maar eens de tijd genomen om alle belangrijke punten na te lopen. Eigenlijk geen bijzonderheden gevonden, behalve dat een afdekplank op de roosterhouten ver van z'n plek lag en was los gekomen. Dat is raar. Deze plank lag in het voorjaar ook los en toen vond ik een broedende duif in de kap.
De neuten maar eens lekker in het vet gezet en nog wat extra water gesproeid om het kruien te vergemakkelijken. Terug naar de stelling valt daar op dat er nog wat achterstallig schilderwerk is. Helaas is ook dit jaar er geen aandacht aan besteed.
In dit lekkere weertje rustig de molen op de wind gezet en opgezeild. Wat kan je anders dan de 4 volle zeilen voor leggen. Eens kijken wat er gebeurd met zo'n weinig wind - Ja, de molen begon te draaien en zelfs in een redelijk tempo. Goed om de molen zo weer te zien - hij heeft te lang stil gestaan.

Ja, wat doe je dan - een stoel pakken en genieten in het zonnetje van een draaiende molen en een mooi uitzicht.

Stil zitten is ook lastig dus is het tijd voor wat "historische' foto's. Ik maak graag een rondje met de camera om het één en ander vast te leggen voor het nageslacht. De geschiedenis begint vandaag.

Molen Houdt Braef Stant draait weer

Na lange tijd, enkele maanden kunnen we vandaag weer draaien in Welsum. Ook Hans is er en het zal vandaag een zeer warme dag worden, met uit het oosten niet te veel wind.

Na zo’n lange tijd heb je weer voldoende om bij te praten. Ik ben net zelf net terug van vakantie, en ook dan beleef je wat. Helaas zijn er maar heel weinig molens in Italië en al helemaal niet in Toscane.

Terug op de molen is het eerste wat je doet, spinnenwebben uit je gezicht halen. Overal zijn die kleine kriebels aan het werk geweest. We lopen een rondje om de eventuele bijzonderheden op te sporen. Gelukkig kunnen we die niet vinden en gaan we aan de slag. Eigenlijk gaat Hans aan de slag. Ik blijf lekker in de schaduw staan. Het begint met de gebruikelijke werkzaamheden en dat gevolgd door het kruien van de kap van ZZW naar Oost.

Een zwaar karweitje over het neutenkruiwerk. Na het eerste stuk door Hans gekruid heb ik het van hem overgenomen. Samen is het wel te doen, maar het levert meer dan een natte rug op. De wind blijft ons plagen. Hij krimpt met onze kruibewegingen mee. We laten het bij Oost voor wat het is. De verwachting is dat de wind gaat terugkomen naar Oost en zelf nog iets door zal ruimen. Volop in de zon moeten de zeilen er voor. Je snapt het, het is heel warm en vrijwel geen wind.

Omstreeks half twee gaat het langzaam een beetje waaien en het wiekenkruis begint te draaien. We zitten in de schaduw te genieten van het uitzicht, de draaiende molen en het lekker verkoelende briesje. Meer wordt het niet.

Veel lesstof is er voor Hans niet door te nemen dus kunnen we ons beperken tot verhalen over wat we in de laatste maanden hebben meegemaakt. De tijd vliegt en voor je het weet wordt het afzeilen. Na het afzeilen moet het wiekenkruis weer terug naar zijn oorspronkelijke plaats. Opnieuw meer dan een natte rug. Zelfs een blaar in de hand opgelopen.

We kunnen terugkijken op een heerlijke, maar hele warme dag.

Wind in de zeilen

Elk weer is mooi weer, zeggen de molenaars. Er is altijd wat bijzonders te zien, of het komt er aan. Zo ook vandaag. Het begon met druilerig, een beetje mistig, laag hangende bewolking en dat ging langzaam over in wat motregen. Gezien de langskomende fronten was het weer zoals we het mochten verwachten. In het begin van de ochtend stond er weinig wind, die kwam in het uur daarna lekker opzetten.
Er waren wat klusjes te doen, en ik moest vanwege een nieuwjaarsreceptie tijdig stoppen met draaien. Zaken waar je in de loop van de dag rekening mee hebt te houden.
Het eerste klusje was de Ster uit het wiek halen. Adventtijd en de drie koningen liggen alweer achter ons. De Ster op de stelling weggelegd, die ruimen we later wel op.
Het tweede klusje was een kleine stormschade verhelpen. Er was onder het raam, boven de deur aan de zuidzijde, een metalen afwateringsplaat door de afgelopen stormen losgeraakt. Deze hing nog aan één ijzerdraadje. Voor een poosje geleden was ik daar ook al mee bezig geweest, maar dat was blijkbaar niet voldoende. Tijd om het probleem definitief op te lossen. De ladder uit de schuur en de stelling op getakeld. Veilig werken is een must, anders houden we weinig molenaars over. Met een stevig stuk ijzerdraad, door de rietlaag gestoken en achter een velsrand van de plaat gelegd. De plaat weer keurig op zijn plaats en aan de binnenzijde van de molen de draadeinde aan elkaar gedraaid. Dat klusje ook klaar.
Een bakje koffie en daarna opzeilen. Het waaide inmiddels al weer lekker, 3 tot 4 bft en 4 volle werden door Hans voorgelegd. De Ster hebben we uit elkaar geschroefd en weer naar het zoldertje gebracht. De wind bleef toch wat aantrekken, dus van 4 volle naar 2 volle en 2 halve gezwicht. Ondertussen zagen we het eind van het front naderen en begon de wind langzaam naar het zuid-westen te ruimen. Dat ging in een vlot tempo door en het duurde niet lang of de wind van het zuiden stond op het westen. Tussentijds een kleine hagelbui, maar het onweer bleef gelukkig uit. Leuk om de theorie uit de boeken ook eens in de praktijk te zien.
Het wiekenkruis ging natuurlijk stil staan en ik kon Hans gaan uitleggen wat te doen met een terugdraaiende molen. Het kon niet lang meer duren, je kon er op wachten. Maar het werd spannender. Het terugdraaien was snel onder controle, maar de zeilen moesten er ook af. De wind was nog matig tot af en toe sterk, dus vlot aan de slag, dan kwam dat ook wel goed. Helaas, de wind werd snel nog sterker en dat bracht ons even in de problemen. Nog één zeil te gaan en de wind stak er vanachter in. Je kon nu zeilen met de molen, leek het wel. Geen handig idee om nu dit zeil te proberen op te rollen, daar zou geen houden aan zijn. Uiteindelijk hebben we natuurlijk besloten om de kap op het westen te kruien zodat we ook dit zeil konden klampen. Hans vond het allemaal spannend en leuk. Ik had daar zelf zo mijn ideeën over. De wind was weliswaar kort, maar ons toch even de baas.

Jaarverslag 2013

Het jaar begon met veel nattigheid en daarna sneeuw. Hoog water aan de dijk. Het werd een rustig jaar waar niet zoveel van te melden was, dacht ik. Hieronder volgen enkele bijzonderheden van het rustige jaar. Behalve rustig voor de Koninklijke familie.

Ik heb samen met Hans van Elten 18 x gedraaid, met daarmee 30.955 omwentelingen weten te halen.

De dagen op de molen stonden meestal in het teken van theorie en praktijklessen voor Hans. En dat kost tijd, dus ook omwentelingen.

In maart hebben we feest gevierd met alle molenaars in Nederland. De Vereniging De  Hollandsche Molen bestond 90 jaar. Ter ere van dit jubileum is een postzegelserie uitgekomen. Deze zijn nog te bestellen bij de Hollandsche Molen.

 

Dit jaar heb ik de varkensreuzel op een andere manier verwerkt, met een gehaktmolen. Nu zijn we drie kwart jaar verder en het bevalt mij goed hoe deze reuzel zich heeft gehouden. Puur zonder dat de structuur is aangetast.

Eind maart zijn we met de molenaars uit Overijssel op excursie geweest. Een leuke en altijd weer een leerzame dag.

Op 30 april was het natuurlijk Kroningsdag en werd de vlag voor Koning Willem Alexander en Koningin Maxima in de top gehesen.

Op deze dag ook mijn initialen in de molen achtergelaten, naast anderen uit 1860 (honderd jaar voor mijn geboortejaar),1913 en nu honderd jaar later, 2013.

Op 11 mei volgde Nationale Molendag. Een zonnige dag waar de molens in Nederland de deuren voor het bezoek ruim hebben open staan. Helaas is onze molen niet te bezichtigen, maar dat is bekend.

De maand juni volgde met een vakantieperiode. Een rustige periode op de molen.

Op maandag 12 augustus overlijdt Prins Friso. Hij was de beschermheer van de Vereniging De Hollandsche Molen. De meeste molens in Nederland staan gedurende de week in de rouw. Zo ook onze molen.

In het najaar heb ik de zeilen opnieuw afgesteld, zodat ze nu zonder plooien mooi op de wieken liggen. Dat ziet er veel beter uit.

De Welsumse Karmis was weer gezellig en met mooie wagens.

De rest van het jaar verliep zonder noemswaardige bijzonderheid en zijn we alweer het jaar rond.

In de adventperiode staat natuurlijk de Ster weer in het wiek. Eerst op het NO en vlak voor de kerstdagen op het Zw.

Toch is het dit jaar niet tegengevallen. Geen gekke dingen meegemaakt. Alles is heel gebleven en de molen is in een redelijke conditie. Hopelijk is er aankomend jaar tijd en financiële ruimte voor het nodige schilderwerk. Ook moet een controle van de vang gedaan worden. Het buikstuk is aardig versleten en het lijkt of het kopstuk eerder het bovenwiel raakt..

De Molen Houdt Braef Stant.

Uitzonderlijk mooie vrijdag

Vandaag, op mijn vrije dag, een dagje naar de Houdt Braef Stant. Een lekker windje en zonnig. Het lijkt een mooie dag te worden. Vandaag even onthaasten op de molen. Door drukke werkzaamheden kan Hans er vandaag niet zijn. Voor mij dus echt even rust, zo’n 10 meter boven het aardse geweld. Een machtig mooi uitzicht en omdat de bomen al een poosje hun bladerendek kwijt zijn, is het uitzicht ruim te noemen.

Helder weer en een uitzonderlijke temperatuur, bijna 9 graden en dat eind december. Vandaag een goede fotocamera meegenomen en dus een mooi moment om een nieuwe reeks foto’s te maken. Historische foto’s, want geschiedenis maken we elke dag.

Eerst maar eens de Ster uit het bovenste wiek gehaald, want met een Ster in het wiekenkruis zal het draaien snel klaar zijn. Deze voorlopig even weggelegd op de stelling. Ja, ik zal zelf, helemaal alleen, de kap van Noord-West naar Zuid-West moeten kruien. Gelukkig goed gesmeerd met paardenvet dus het kruien viel erg mee. Alle beveiligingen nagelopen, weggenomen en neergezet zodat het weer optimaal “veilig” is op de Houdt Braef Stant.
Een lekker windje, maar laten we toch beginnen met 4 volle zeilen. Eens kijken hoe dat gaat. Volgens de voorspellingen kan de wind nog naar kracht 5 komen. Eerst maar eens zien. Het minderen van zeil, zwichten, kan in de loop van de dag altijd nog – als dat nodig mocht zijn. We zijn direct lekker onderweg met 60 tot 80 enden per minuut. Een mooie snelheid en het ziet er goed uit. Tussentijds de smering van de as in de gaten gehouden, hij loopt lekker.

Af en toe een uitschieter naar windkracht 6, een 10 seconden een versnelling, maar daarna weer naar een normale snelheid. Het gaande werk loopt mooi en af en toe hoor je de bonkelaar in het bovenwiel.

Het licht is vandaag prachtig. Ik heb een mooie serie van de molen gemaakt, interieur en buiten de molen. Je kunt de foto’s in de galerij terugvinden. Zo heb je toch een kijkje in deze molen, al is hij niet voor het publiek opengesteld.

Ik ben tijdig gestopt om de Ster weer terug te plaatsen, en vandaag met het zicht op het dorp Welsum en de dijk. Mooi voor de aankomende kerstdagen. Dit jaar zal de molen niet meer draaien.

Om meer foto's te bekijken van de molen; Foto's 20 dec 2013

Ik wens iedereen een fijn, mooi en vooral gezond 2014.

Casper van Beek, Vrijwillig Molenaar

Lid Gilde Vrijwillige Molenaars

-          Korenmolen Houdt Braef Stant in Welsum

-          Korenmolen Daams’ Molen in Vaassen

Het is weer tijd voor de Ster

Na een lange tijd van storm en windstilte konden we vandaag weer draaien. Het was een flink stukje van ZZW naar NNW kruien, en dit maal werd de kruivloer gesmeerd met paardenvet. Met deze temperaturen veel beter te gebruiken dan varkensreuzel.
Met 4 volle zeilen, een windkracht 2 tot max 3 ging de vang er af. Het weer was goed, wat bewolkt maar droog.
Daarna naar het zoldertje om het bouwpakket Ster er vanaf te halen. Begin van het jaar was alles netjes opgeborgen en dus kon het nu snel gepakt worden. Het houten frame bestaat uit twee delen, en hier op staat duidelijk aangegeven hoe de Ster in elkaar gezet moet worden. Om het ook alvast maar een beetje historie te geven heb ik de data en namen van de aanwezigen op het frame geschreven. Altijd weer leuk voor het nageslacht. Dit jaar voor de derde maal de Ster in de molen.
Het begint langzaam een traditie te worden, wat we graag willen.
En toen brak de zon door. Tijd om met dit mooie licht wat foto´s van de omgeving te maken. Een naderend wolkenfront is goed zichtbaar. Daarna werd het frisser en het begon zelfs kort even te motregenen. Even een foto van de draaiende overburen, de Bökkers Mölle in Olst
Ja, toen de Ster verder afmaken. De ledslang in de houders geklikt en getest. Helaas, alle twee de slangen waren kapot en moesten dus vervangen worden. De molen stilgezet en een wereldreis moeten maken om de juiste ledslang met de juiste lengte te kunnen kopen. Maar het is gelukt.
´s Avond om 17:30 uur, het was inmiddels donker, stond de Ster weer in het bovenste wiek en was het klusje voor vandaag toch weer geslaagd.

Zeilklusje afmaken

Goed gepland, wind stil en wat mistig. De zon zal nog doorkomen, maar daar is nu even geen oog voor. Konden we 14 dagen geleden onze klus niet afmaken, vandaag staan de zeilen van de buitenroede op het programma.
De zeilen aan deze roe zijn links en rechts bovenin opgehangen aan touwen, en deze zijn slecht af te stellen. Daarom het nodige ijzerwerk ingekocht om linksboven het zeil aan een ketting op te hangen waardoor afstellen heel gemakkelijk is te doen.
Het linkerbovenhoektouw zit al twee jaar geknoopt en het valt niet mee om deze met één hand los te peuteren. Met de andere hand kon ik er niet bij komen omdat ik vanuit het stormluik moest werken, De veiligste plek om bij het touw te kunnen komen.
Natuurlijk had ik ook het veiligheidsharnas aan en was er een veiligheidslijn aan een vast punt bevestigd. Op veiligheid moet je niet bezuinigen.

Net als vorige week maak ik gebruik van een hulp touw, met dit touw brengt Hans, de tweede man, ontspanning op het linkerbovenhoektouw. Losgepeuterd touw en dan de ketting door het oog gehaald. Nu nog met één hand het touw, de harpsluiting met los boutje, de ketting en dan het geheel in elkaar zetten en dichtdraaien. Natuurlijk niet loslaten, je vindt niets meer terug als het valt vanaf pakweg 25 meter hoogte.

Met geduld en wat geluk zit de ketting vast en kan het afstellen van het zeil beginnen. Een beetje naar boven, nog wat meer naar boven optrekken en nog een schakeltje hoger. Het zeil hangt er keurig bij, vrijwel alle plooien zijn er uit.
Na de lunch is de tweede buitenroe aan de beurt. Zelfde klusje, zelfde uitvoering. We zullen volgende week eens kijken hoe de 4 zeilen er keurig bij hangen. Klusje geklaard!

Gelukkig geen hoogtevrees.